बन्दाबन्दीलाई अवसरको रुपमा प्रयोग गरौं

विश्वभर फैलिएको कोभिड-१९ (कोरोना) भाईरसको त्रासको कारण आज विश्व मानव जगत लकडाउन (बन्दाबन्दी)मा रहन बाध्य हुनुपरेको छ । सन् २०१९ डिसेम्बरको अन्त्यमा चीनको वुहान शहरबाट सुरु भएको कोरोनाभाइरसले अप्रिल जनवरी २२ सम्म आईपुग्दा चीनमा झन्डै २ हजार मानिसको ज्यान गएपछि विश्व स्वास्थ्य संगठनले यो संक्रमण विश्वभर फैलन सक्ने भन्दै माहामारीको रुपमा घोषणा गरेपछि विश्व सचेत हुन पुगेको थियो । तर यो अवधिमा अन्य देशमा पनि संक्रमणले जरा गाडिसकेको थियो ।

यो क्रममा आजका दिनमा आईपुग्दा करिब १ लाख ६५ हजारभन्दा बढीको मृत्युु भएको छ भने २४ लाखभन्दा बढी मानिस संक्रमित भइसकेका छन् । यी मध्ये ६ लाखभन्दा बढी निको भएर घर फर्केको छन् । विश्व आज विज्ञानको प्रभावका कारण यति प्रतिष्पर्धी भएको छ कि कोही कसैले कसैसँग चासो राख्न सक्ने अवस्थामा थिएनन । तर आज महान र शक्तिशाली मुलुकलाई पनि यो महामारीले झस्काएको छ । आज एउटा भाइरसले महामारीको रुप लिँदा पनि विज्ञानले काम गर्न सकेको छैन । अमेरिका बेलायत जस्तोसुकै शक्तिशाली मुलुक पनि लक डाउनमा बसेर यो रोगसँग लडिरहेका छन् ।

सरकारको प्रयास र हामी आम नागरिकको जिम्मेवारीपनका कारण संक्रमणले महामारीको रुप लिन पाएको छैन ।

विश्वसँगै हामी नेपालीजन पनि यो संक्रमणसँग जुधिरहेका छौ । यो पंक्ति लेखिरहँदा हामी लकडाउनको २७ औं दिनमा पुगेका छौ । अहिलेलाई यो क्रम वैशाख १५ सम्म जारी रहन्छ । त्यसपछिको अवस्था के होला अहिले नै आकाँलन गर्न सकिने अवस्था छैन । तर सरकारको प्रयास र हामी आम नागरिकको जिम्मेवारीपनका कारण संक्रमणले महामारीको रुप लिन पाएको छैन । यो हाम्रो लागि निकै खुशीको कुरा हो । सरकारी तथ्यांक अनुसार आजसम्म ३१ जनामा देखिएको छ भने ३ जना निको भएर घर फर्केका छन् । यो पनि हाम्रो लागि अर्को खुशीका कुरा हो । यो सगै सरकारले पनि परीक्षरणको दायरालाई अझै फराकिलो बनाएको छ । यो पनि हाम्रो लागि सुखद पक्ष हो ।

हामी यसैमा गरीव र आर्थिक रुपमा सम्पन्न देशका नागरिक होइनौँ । हाम्रोमा गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा छैन । स्वास्थ्य सेवा कमजोर भएको हाम्रो देशमा रोगको महामारी फैलियो भने त्यसको सामना गर्न हामी सक्षम छैनौँ । हामी एउटाको सानो गल्तीका कारण पनि ठूलो महामारी फैलिन सक्छ । त्यसैले पनि अहिले हामी आफैं सचेत हुनु जरुरी छ । लकडाउन सरकारले हामी नागरिकलाई बचाउनको लागि गरिएको एउटा विधि हो । त्यो विधिमा हामी सबै बस्नुपर्छ । राहत वितरण र हिँडडुलमा समस्या छ । यो सबैलाई थाहा छ । यसलाई कसरी प्रभावकारी बनाउन सकिन्छ भनेर सकारात्मक सुझावहरु हामीले दिन सक्छौं ।

स्थानीय सरकारहरुले पनि विपद्को बेला जुन किसिमको तयारी गरेका छन् । यसलाई सकारात्मक रुपमा लिनुपर्छ । हामीसँग जुन स्रोत र साधन उपलब्ध छ, जति क्षमता छ सोही अनुसारको तयारी हामीले गर्ने हो । त्यो स्थानीय सरकार, प्रदेश सरकार वा संघीय सरकार तीनै तहको सरकार र समुदायमा पनि लागू हुन्छ ।

असामान्य अवस्थामा केही कमजोरी होला, तर सरकारले नागरिकलाई जोगाउन जुन प्रयास गरेको छ त्यो असामान्य पक्कै छैन ।

कहि कतै सरकारका कमजोरी छन् । चाहे त्यो औषधी खरिद प्रकरण होस वा राहत वितरणका विषयमा होस् । कि यस्तो संकटका बेला सुकुम्बासी आयोग गठन गरेर कार्यकर्ता भर्ति गरेको विषय हुन । यस्ता विषय पक्कै समर्थन गर्न लायक छैन तर अहिले हाम्रा सामु एकतावद्ध भएर कोरनासँग लड्नु नै हो । पछिल्लो समय सरकाको विरोध गर्ने बहानामा सामाजिक सञ्चालनमा अन्य मुलुकका तस्बिर पोष्ट गरेर सरकारलाई कमजोर बनाउने काम गरिएको छ । यो गलत कुरा हो । यो हाम्रो लागि असामान्य अवस्था हो । असामान्य अवस्थामा केही कमजोरी होला, तर सरकारले नागरिकलाई जोगाउन जुन प्रयास गरेको छ त्यो असामान्य पक्कै छैन । बुझेर र बुझ पचाउँदै महिनौ लकडाउन हुँदा पनि फरक नपर्ने समूहहरुले मजदुरका नाममा राजनीति गर्नु हाम्रो लागि अर्को भाईरस हो बुझ्नुपर्छ । पक्कै केही मानिसको पीडा दुःखदायी छ । उहाँहरुको बारेमा सरकारलाई सुझाव दिएर समन्वयात्मक काम गर्न सक्नुपर्छ । हामी सबै दल, नागरिक समाज, सञ्चारकर्मी, बुद्धिजीवीले यो अवस्था विवेक प्रयोग गरौं ।

हामीले आफ्ना दैनिकीलाई केही परिमार्जन गरेर अघि बढ्यौं भने यो एउटा अवसर पनि बन्न सक्छ ।

देश बलियो स्वस्थ्य रह्यो भने भोलि या मैदान हाम्रो नै हो । यो संकटको एक मात्र उपचार अर्थात यो विषय परिस्थितिमा हामीले होम क्वारेन्टाइन बसेर केही समय धैर्य गर्न सक्यौं भने सबैभन्दा ठूलो कुरा यो महामारीलाई जित्ने छौँं र हाम्रो दैनिकी नियमित बन्नेछ । यसका लागि हामीले आफ्ना दैनिकीलाई केही परिमार्जन गरेर अघि बढ्यौं भने यो एउटा अवसर पनि बन्न सक्छ । विगतमा हाम्रो दैनिकी पक्कै व्यस्त थियों छ फेरि पनि हुनेछ । त्यसलाई यो अवसरमा केही सकारात्मक रुपमा योग ध्यान गर्दै परिवारसँग समय बिताउने, उनीहरुलाई आफुले जानेका बुझेका कुरा सिकाउने र आफू पनि उनीहरुका कुरा सुन्ने परम्पराको विकास गर्ने अवसर पनि यसले प्रदान गरेको छ । यसलाई सही रुपमा प्रयोग गर्न सके अबको हाम्रो जिन्दगीको यात्रा अझ सुन्दर हुँदै जानेछ । फेरि पनि भन्न चाहान्छु कोरोनाभाईरस तपाईंको घरसम्म आउँदैन, त्यसैले तपाईं यसलाई लिन बाहिर नजानुहोस र घरमै बस्नुहोस । हामी पक्कै कोरोनालाई जित्ने छौ ।

लेखक दाहाल नुवाकोट जागरण साप्ताहिकका प्रधान सम्पादक हुन् ।