भोलाराज पौडेल/सुनील श्रेष्ठ, बुङताङ / केही वर्ष अघिसम्म कोदो र मकै मात्र फलाउने नुवाकोटको बुङताङका पाखोबारीमा अहिले सुनझैं लठरम्म पाकेका सुन्तलाले भरिएको छ ।
बुङताङका गरबहादुर तामाङको प्रयासमा म्यागङ गाउँपालिका वडा नं. २ (साविक बुङताङ गाविस) लाई सुन्तलाको पकेट क्षेत्र विस्तारको चरणमा रहेको छ ।
सुन्तला खेतीका लागि राम्रो हावापानी र राम्रो उत्पादन हुने भएपछि अधिकांश जमिनमा त्यहाँ सुन्तलाका बोट रोपिएको छ । ‘मेरो पाखोबारीमा पहिले २२ पाथी कोदो फल्थ्यो, गरबहादुर भन्छन्– ‘अहिले यही बारीमा ५ देखि ६ लाख रुपैयाँको सुन्तला फल्छ ।’
गरबहादुरले २०५६ सालमा सुन्तलाको विरुवा परीक्षणको रुपमा रोपेका थिए । पहिले चार जनाले पाँच सय विरुवा रोपिएकोमा अहिले २० हजार विरुवा रोपिएको छ । ६० जना किसानले व्यवसायिक सुन्तला खेतीमा छन् । ‘सुन्तला रोपौँ समृद्ध बनौँ’ भन्ने नाराका साथ सुरु गरिएको सुन्तला खेतीको लागि यस वर्ष गाउँपालिकाले विरुवामा ५० प्रतिशत अनुदान दिएको छ ।
अहिले सुन्तला खेतीबाट सबै खर्च कटाएर वार्षिक चार लाख रुपैयाँ आम्दानी गरिरहेका गरबहादुर अवको दश वर्षमा वार्षिक ५० लाख रुपैयाँ सुन्तला खेतीबाट आम्दानी लिने महत्वकाक्षी योजना बोकेका छन् । ‘अवको दश वर्षमा वार्षिक ५० लाख रुपैयाँ सुन्तलाबाटै आम्दानी हुन्छ, उनले थपे– ‘यति आम्दानी गर्दा मेरो जतिको ठूलो व्यवसाय, सुखी जीवन र सरकारी पेन्सनवालाको भन्दा कम हुने छैन ।’
अहिले पनि बुङताङबाट वार्षिक ३५ देखि ४० लाख रुपैयाँको सुन्तला निर्यात हुँदै आएको छ । उत्पादित सुन्तला सदरमुकाम विदुरलगायतका बजार क्षेत्रमा विक्री हुँदै आएको छ । सुन्तला मात्र होइन, बुङताङमा अलैची, एभोकाडो, किवी, र जापानीज कटुसलगायतका खेती पनि भइरहेको छ ।
बुङताङलाई सुन्तलाको पकेट क्षेत्र घोषणा गरी कृषकहरुलाई आवश्यक सहयोग गर्न सरोकारवाला निकायले सहयोग गर्नुपर्ने उनी बताउँछन् । ‘विउ, प्राविधिक र सडक सुधारमा राज्यले सहयोग गरे हाम्रो उद्देश्य पूरा हुन्छ, उनले भने– ‘गाउँ पनि समृद्ध बन्छ ।’
बुङताङ-२ कै छेपोन तामाङले पनि दुई वर्ष अघि गरबहादुरकै प्रेरणाबाट दश रोपनी जग्गामा सुन्तलाखेती सुरु गरेका छन् । ६० हजार खर्च गरेर धान खेती गर्दा ५० हजारको मात्रै धान उत्पादन भएपछि उनले गरबहादुरकै सल्लाहमा सुन्तला खेती सुरु गरेका हुन् ।
छेपोनले ४ सय २५ विरुवा रोपेका छन् । आगामी वर्षदेखि उनले रोपेको सुन्तलाबाट उत्पादन दिन थाल्ने उनी बताउँछन् । भवन निर्माणको लागि भारतमा मजदुर पठाउने काम गर्दै आएका छेपोनको पेटमा समस्या भएपछि उनको पेटमा कृतिम आन्द्रा राखियो । ‘डाक्टरकै सल्लाह गाउँमै बसेर स्वच्छ वातावरणमा रमाउने भन्ने थियो, उनले थपे– ‘अवको समय गाउँमै पौरख गरिन्छ, स्वच्छ हावा खाइन्छ ।’ उनले पनि कुखुरापालन व्यवसाय गरेका छन् । एभरेष्ट कृषि फर्म, बंगुर फार्मसमेत सञ्चालन गरिरहेका छन् । उनी पनि राज्यले उत्पादनका लागेका व्यवसायीलाई प्रोत्साहन गर्ने खालका कार्यक्रम सञ्चालन गरी उत्पादित सामानलाई बजारीकरणको व्यवस्था राज्यले मिलाउनुपर्ने सुझाव दिन्छन् ।
प्रतिक्रिया